Uit onderzoek van Universiteit Utrecht blijkt dat de coronacrisis op de meeste gezinnen en relaties geen of zelfs een positief effect heeft, maar dat een kleine groep wel extra problematiek ervaart. Een specifiek onderzoek van NSCR naar huiselijk geweld vindt vooralsnog geen stijging in coronatijd.

Toen projectleider Esther Kluwer (Universiteit Utrecht) met haar team onderzoek deed naar het effect van de coronacrisis op gezinnen en relaties – ze deed metingen in juli en oktober 2020 –, verwachtte ze dat al die lockdowns en het bij elkaar op de lip zitten tot extra stress zouden leiden. Wat schetst haar verbazing? Van de stellen rapporteert 28 procent een positieve impact en 64 procent geen impact, bij de ouders ervaart 43 procent een positieve impact en 46 procent geen impact. Kluwer geeft ruiterlijk toe dat ze verbaasd is: ‘De coronacrisis had positieve neveneffecten die we niet hadden verwacht. Gezinnen besteedden meer tijd samen, ze hadden meer aandacht voor elkaar, en thuiswerkende vaders waren meer betrokken bij de zorg voor de kinderen.

Katalysator

Maar dit is niet het hele verhaal. Acht procent van de stellen gaf namelijk aan dat corona een negatief effect had op hun relatie, elf procent van de ouders op het gezin. Partners rapporteerden meer relatieproblematiek, een lagere relatiekwaliteit en meer verbaal partnergeweld. Ouders hadden meer problemen in de ouder-kindrelatie en meer problemen met opvoeden. Kluwer: ‘Het gaat met name om partners en ouders die van zichzelf al minder goed kunnen omgaan met stress, minder sociale steun ervaren en minder veerkrachtig zijn. Als je al kwetsbaar bent én je komt meer op elkaars lip te zitten, dan is dat een katalysator.’

Effect van hulpverlening

Wat kunnen we met deze resultaten? Esther Kluwer en haar team vroegen de deelnemers naar hun behoefte aan hulpverlening en de ervaren bereikbaarheid. ‘Daar kwam uit dat men denkt dat de effectiviteit van hulpverlening voor relatie- en gezinsproblematiek vrij laag is. Maar uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat het effect juist behoorlijk groot is. Wellicht dat een publiekscampagne en betere informatievoorziening hier soelaas bieden? Ook kortere wachttijden en betere kostenvergoeding of tegemoetkoming maken professionele hulp bereikbaarder.’

Huiselijk geweld

Toen de coronacrisis startte, verschenen in de media verhalen dat huiselijk geweld zou toenemen, omdat kinderen thuis zaten en spanningen zouden oplopen. Klopt dat wel? Het NSCR (Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving) doet het onderzoek ‘Stay home, stay safe?’ en de voorlopige conclusie luidt: nee, het is niet aangetoond dat de omvang van geregistreerd huiselijk geweld groter is geworden tijdens periodes van strenge maatregelen. ‘De stijging die in media en sommige wetenschappelijke publicaties werd voorspeld, vinden we nog niet terug in de registratiedata van Veilig Thuis,’ zegt promovenda Anne Coomans.

Slag om de arm

De onderzoekers houden een kleine slag om de arm, want tot nu toe zijn de gegevens van ‘slechts’ 17 van de 26 Veilig Thuis-regio’s geanalyseerd. Ook zou er sprake kunnen zijn van stilte voor de storm, zegt senior onderzoeker Veroni Eichelsheim: ‘Als over een paar maanden opeens de vrouwenopvang vol zit, dan is dat wel een signaal natuurlijk. Een andere mogelijke verklaring voor het uitblijven van een stijging zou kunnen zijn dat de relatieve rust van een lockdown ervoor zorgt dat het met sommige gezinnen beter gaat. Dat blijven we volgen, want ons onderzoek loopt tot september 2022.’

Buurtbewoners

Wat wél veranderde in coronatijd, was dat vanaf de eerste lockdown aanzienlijk meer niet-beroepsmatige meldingen binnenkwamen dan daarvoor. ‘Met name buurtbewoners deden veel meer meldingen dan in 2019,’ weet Eichelsheim. Dat komt doordat iedereen thuis was. Mensen zagen en hoorden meer van elkaar. In plaats van de scholen werden buurtbewoners nu opeens de oren en ogen van signalen van huiselijk geweld.’

Coomans vermoedt dat de alertheid van mensen en hun bereidheid om te melden mede toenam door de campagne ‘Huiselijk geweld in coronatijd’, die tijdens de eerste lockdown startte. Eichelsheim: ‘De kunst is om die bereidheid nu vast te houden. Wellicht is het een goed idee om zo’n campagne vaker te herhalen, ook na de coronatijd.’

Bron; zonmw.nl