Symptomen als vermoeidheid en angst zijn bijvoorbeeld niet alleen signalen van een aandoening. Deze kun je in een groter plaatje zetten, in een netwerk. Zo kun je ontdekken hoe die symptomen met elkaar samenhangen en mentale problemen in stand houden.
Er zijn verschillende ontwikkelingen in deze zogenaamde netwerkbenadering van mentale problemen. De Universiteit van Amsterdam doet dat met de netwerkbenadering en het UMC Utrecht met de netwerkintake.
Symptomen veroorzaken elkaar
Problemen die bij een bepaalde aandoening worden waargenomen, hebben vaak invloed op elkaar. Als je bijvoorbeeld slecht slaapt word je moe, vervolgens krijg je concentratieproblemen en ga je fouten maken, daar voel je je dan weer schuldig en waardeloos over, je gaat je zorgen maken, malen in je hoofd, en kan als gevolg niet meer slapen. Groepen symptomen die elkaar bijzonder sterk beïnvloeden herkennen wij als een stoornis, bijvoorbeeld depressie.
Wat kan een netwerkbenadering voor de praktijk betekenen
En hoe ga je iets van merken als je bijvoorbeeld in therapie gaat? Met behulp van een netwerkmodel kan de behandelaar een beter beeld krijgen van hoe jouw problemen en situatie op elkaar ingrijpen en je mentale problemen in stand houden. Ook wordt dit zo voor jezelf goed zichtbaar. Van daaruit zou een behandelaar kunnen bepalen hoe en waar in te grijpen voor een succesvolle behandeling.
De netwerkintake
Een andere ontwikkeling is de netwerkintake van het UMC Utrecht. Ook hier wordt uitgegaan van een bredere blik op de cliënt. Die is ontwikkeld onder leiding van Floortje Scheepers, hoofd van de afdeling psychiatrie en hoogleraar innovatie in de geestelijke gezondheidszorg. Die kijkt breder naar een kind of jongere, waardoor er een vollediger plaatje verkregen wordt. Op deze manier zie je niet alleen iemands ‘ziekte’, iemands lijden, maar ook de positieve en waardevolle kanten in zijn of haar leven.
Jongere in zijn context
Als je aan een jongere vraagt “Waar heb je last van? Of: Wat is er aan de hand?” Dan vertelt iemand over zijn of haar problemen. Het doel was om de klacht te verminderen, vaak aan de hand van een richtlijn of protocol. Maar iemands leven bestaat uit méér dan die problemen. Bij de netwerkintake is daarom de eerste vraag: Kun je iets over jezelf vertellen? Dan zegt de jongere bijvoorbeeld hoe hij heet, met welke familieleden hij naar het ziekenhuis is gekomen, op welke school hij zit en of hij bijvoorbeeld lid is van een sportvereniging. Vandaar de naam netwerkintake: het gaat niet alleen over de jongere, maar over de jongere in zijn of haar context.
Contextgerichtwerken Dokter Bosman
In onze behandelvisie vinden we het belangrijk om psychiatrisch-, psychische-, opvoedings-, gezins- en leefproblemen te benaderen vanuit de context waarin ze bestaan. Contextgericht denken en werken betekent dat een probleem niet op zichzelf staat, maar binnen een context. Vanuit deze visie is het handelen van jou gericht op het verminderen of wegwerken van probleemgedrag én op het stimuleren en activeren van de krachten en competenties in de eigen omgeving. Dit wil zeggen dat we de totale context begeleiden en bijsturen.
Dokter Bosman is