Een depressie is een complexe aandoening waarbij de hersenen een belangrijke rol spelen. Er is aangetoond dat een depressief brein er op een hersenscan anders uitziet dan ‘gezonde’ hersenen. Kunnen wij iets doen om onze hersenen gezond te houden?

Depressie onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat er tot op hoge leeftijd nog nieuwe hersencellen kunnen worden gevormd en nieuwe verbindingen kunnen worden aangelegd. Voor psychiater en hoogleraar in het UMC Utrecht René Kahn betekent dit dat mensen de gezondheid, groei, functie, samenhang en kwaliteit van hun hersenen deels zelf in de hand hebben.

Hoe houden we onze hersenen en daarmee onszelf gezond?

René Kahn schreef er in 2011 een boek over dat nog steeds actueel is; ‘De tien geboden voor het brein‘. Wat we moeten doen en laten om ons brein gezond te houden. Hiermee wil de hoogleraar laten zien dat het niet klopt dat het brein onveranderbaar is en niet te beïnvloeden is door de manier van leven. Hieronder de tien van Kahn op een rij:

1. Studeer

Het is belangrijk om je hersenen uit te blijven dagen. Blijven leren, nieuwe kennis in het hoofd stampen. Bijvoorbeeld door het volgen van een opleiding of door je te verdiepen in dingen die je interessant vindt.

2. Slaap

Voldoende slaap is essentieel voor gezonde hersenen. Het verschilt per persoon hoeveel slaap je nodig hebt. Wel staat vast dat vooral de eerste 4 uur belangrijk zijn, dan wordt nieuwe informatie verwerkt en opgeslagen.

3. Musiceer

Met het bespelen van een instrument, daag je je hersenen uit. Het gaat om een ingewikkelde combinatie van taken; het lezen van bladmuziek, de oog-handcoördinatie en de aandacht voor het ritme. Kinderhersenen groeien van het maken van muziek, maar ook volwassen hersenen hebben er baat bij.

4. Stress niet

Chronische stress beschadigt de hersenen. Het gaat hierbij om onontkoombare stress waar je niets mee kunt en die je lam slaat. De stress die ontstaat door mishandeling of voortdurend gepest worden. Voldoende ontspanning is een vereiste om je brein gezond te houden.

5. Maak vrienden

Een sociaal netwerk is belangrijk voor gezonde hersenen. Het gaat hierbij niet om de frequentie van het contact. Wel is het belangrijk om het gevoel te ervaren gesteund te worden door de mensen om je heen, mensen op wie je terug kunt vallen.

6. Geniet aanzien

Dit heeft alles te maken met het beloningssysteem in je hersenen. Het beloningssysteem wordt gestimuleerd door respect van anderen dat aanzien met zich meebrengt. Aanzien geeft ons zekerheid en maakt ons weerbaarder tegen stress en tegenslagen.

7. Drink met mate

Bij kinderen en tieners remt alcohol de groei van de hersenen. Maar ook de hersenen van volwassenen kunnen slecht tegen alcohol. René Kahn schrijft hierover ‘de schade die overmatig alcoholgebruik aanricht in de hersenen is enorm, uitgesprokener dan cocaïne, heroïne en morfine bij elkaar.’

8. Zweet

Beweeg! Net zo vaak en intensief als voor een gezond hart. Lichamelijke inspanning leidt tot het vormen van nieuwe hersencellen. Dit zorgt vervolgens voor betere cognitieve prestaties.

9. Speel

Spelen is leren. Dit geldt ook voor de hersenen: computerspelletjes zijn effectief voor het brein. Dit leert ons snel te handelen, signaal van ruis te onderscheiden en op te pakken wat belangrijk is.

10. Kies uw ouders met zorg

Onze genen bepalen voor meer dan de helft onze intelligentie. Hierover zegt Kahn ‘We kunnen veel goed doen voor onze hersenen, maar er is wel een grens, en die wordt bepaald door onze genen’.

Hersenen als spons

De conclusie lijkt dat de hersenen te vergelijken zijn met een spons die groeit afhankelijk van de hoeveelheid water die wordt opgezogen. De maximale grootte van de spons staat vast: de genen bepalen de grens van onze hersenen. Maar de omgeving is van invloed op het volume dat de hersenen uiteindelijk zullen bereiken. Een verrijkte omgeving houdt je hersenen gezond en laat deze groeien.

Stephanie Wentink werkt als psycholoog bij Dokter Bosman. Hier geeft zij zowel individuele behandeling als groepsbehandeling aan volwassenen met diverse problematiek, zoals depressie, angst, Autisme Spectrum Stoornis (ASS)en ADHD.