Bij zelfsturing is piramide plat: de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit en de resultaten van het dagelijks werk ligt bij degenen die het werk doen, niet bij de manager. Bij Dokter Bosman is dat het team van behandelaren. ‘Vertrouwen’ is dan ook de basis van een zelfsturende organisatie. Vertrouwen in de teamleden, de professionals, die als geen ander weten hoe het werk gedaan moet worden. 

Eigen regie

De consequentie hiervan is dat management en ondersteunende diensten de teamleden in hun werk faciliteren, in plaats van controleren of op te leggen hoe het gedaan moet worden. Anderzijds houden de teamleden zelf in de gaten of kwaliteit en productiviteit voldoende op orde zijn en ondernemen ze z.n. actie om dit te verbeteren. 

Geen vrijbrief

Maar zelfsturing is geen ‘vrijbrief’ om volledig je eigen koers te varen. Je hebt nog steeds te maken met wet- en regelgeving en de doelen van de organisatie. Bij Dokter Bosman zijn deze doelen zijn vastgelegd in de zogenaamde ‘organisatiekaders’; hierin staan onderwerpen beschreven over hoe we willen samenwerken, kwaliteit waarborgen, omgaan met verlof en verzuim, productienormen een dergelijke.

Zelfsturing metafoor

Om uit te leggen hoe zelfsturing, organisatiedoelen en wet- en regelgeving samen gaan gebruik ik graag een willekeurige teamsport als metafoor: 

1. Het speelveld en de spelregels van de sport staan symbool voor wet-, regelgeving en organisatiekaders. Deze liggen vast. Uitzonderingen zijn alleen mogelijk met instemming van de directie
2. Als team bepaal je de tactiek. Dit noemen we de teamafspraken. Dus hoe gaan we te werk? Waar richten we ons op? Wat is onze doelgroep? Deze teamafspraken maak je samen, waar nodig met hulp van de coach, management en of ondersteunende diensten, maar het team beslist, niet de manager. Op dit soort momenten is het verschil met een hiërarchische organisatie heel duidelijk merkbaar
3. Het team bepaalt de opstelling. In zelfsturing gaat dat over de verdeling van teamtaken. Bijv. wie volgt de in- en uitstroom van cliënten, wie regelt het aannemen en inwerken nieuwe collega’s, wie coördineert de jaargesprekken, etc. Per taak spreek je ook af waarover je zelfstandig beslissingen kan nemen; het mandaat

Als teamafspraken en teamtaken specifieke kennis of vaardigheden vragen, kunnen teams bij de ondersteunende diensten terecht. Denk daarbij aan de HR, financiën, facilitair, ICT, etc. De coach kan ingeschakeld worden bij alle vraagstukken rond samenwerking, functioneren en zelfsturing. Ook kan altijd advies gevraagd worden aan de directie. 

Het waarom van zelfsturing

Dan rest nog de vraag: waarom doen organisaties het eigenlijk, zelfsturend zijn? 

• De overheadkosten zijn lager, want er zijn minder managers en beleidsadviseurs nodig. 
• Teams hebben meer ruimte om snel in te spelen op lokale veranderingen.
• Medewerkers in zelfsturende organisaties ervaren meer autonomie en vertrouwen, en dat heeft weer positieve invloed op de cliënttevredenheid. 

Spreekt deze werkwijze je aan. Kijk dan eens naar een van onze vacatures!