In de online dossiers publiceren onze professionals interessante artikelen over hun expertise. Deze keer is het de beurt aan Marieke van Ittersum. Marieke is GZ-psycholoog bij Dokter Bosman en blogt over de winterdepressie. Want tijdens deze druilerige, donkere dagen ligt neerslachtigheid op de loer waardoor zelfs de besten onder ons zich down kunnen voelen. Marieke legt uit wat een winterdepressie is, wie ermee te maken krijgen en geeft 3 handige tips om je stemming weer op te peppen.

Door Marieke van Ittersum

“Ahhh, voor de derde keer nat geregend vandaag. Ik ben tot op het bot verkleumd. Het miezert en de temperatuur ligt rond het vriespunt. Ik ben nu al klaar met de kou en het is nog niet eens winter. Bah, wat heb ik een hekel aan dit natte koude weer. Vanavond maar niet sporten. Ik blijf lekker thuis waar het warm is. Was het maar zomer….” Mijn gedachten dwalen even af naar de lange warme zomerdagen: “Zonder jas op de fiets naar het werk. Daarna lekker BBQ’en en gezellig lang natafelen. In het weekend nog genoeg energie om van alles te ondernemen….”

Herkenbaar voor jou?

De meeste mensen zullen herkennen dat ze vrolijker zijn wanneer de zon schijnt dan wanneer het regent. Als de zon schijnt en het lekker warm is, ben je vaker buiten, fysiek actiever en onderneem je meer (sociale) activiteiten. Na de zomer, wanneer het weer begint om te slaan en de dagen langzaam korter worden, voelen veel mensen zich somberder. Op internet is veel informatie te vinden over winterdepressies. De meeste mensen ervaren overigens geen echte depressie, maar een lichte vorm ervan. Sommigen ervaren echter wel zulke zware klachten dat zij in de winter voldoen aan de kenmerken van een depressieve stoornis.

In Nederland hebben jaarlijks meer dan 50.000 mensen last van een winterdepressie. De klachten beginnen vaak rond het twintigste levensjaar. Voornamelijk vrouwen hebben er last van. Ook kinderen kunnen te maken krijgen met een winterdepressie.

Hoe herken je het?

De kenmerken van een winterdepressie zijn in principe hetzelfde als die van andere depressies. Maar bij een winterdepressie verdwijnen de klachten in het voorjaar.

De belangrijkste kenmerken op een rij:

• Je voelt je het grootste deel van de dag somber;
• Je kunt minder genieten van dingen of geen plezier meer ervaren;
• Je eetlust verandert of je verandert in gewicht;
• Je hebt slaapproblemen (je kunt niet in slaap komen, bent veel te vroeg wakker of heb juist een overmatige behoefte aan slaap);
• Je voelt je prikkelbaar;
• Je bent voortdurend moe, hebt geen energie en alles kost moeite;
• Je voelt je waardeloos;
• Je denkt, beweegt en reageert trager of bent juist erg rusteloos en gejaagd;
• Je kunt minder goed nadenken of jezelf concentreren en dingen besluiten;
• Je hebt terugkerende gedachten aan de dood.

Naast een sombere en lusteloze stemming, staan bij een winterdepressie vermoeidheid en energieverlies vaak voorop. Mensen met een winterdepressie hebben eerder meer eetlust en behoefte aan slaap dan dat deze behoefte afneemt.

Hoe ontstaat een winterdepressie?

De oorzaken van een winterdepressie zijn nog niet geheel bekend. Wel is door onderzoekers vastgesteld dat de hoeveelheid daglicht van invloed is op de melatoninespiegel. Melatonine is een hormoon dat ’s avonds wordt aangemaakt. Het zorgt ervoor dat je slaperig wordt. Melatonine draagt bij aan een gezond dag- en nachtritme. In de winter, wanneer er weinig daglicht is, kan de concentratie melatonine bij sommige mensen ook overdag hoog zijn. Hierdoor voel je je ook overdag erg moe.

Een ander belangrijk verband wordt gevonden tussen het aantal zonuren en somberheid. Met de afname van het aantal zonuren, stijgen de negatieve gevoelens. Dit zou overigens voor iedereen gelden.

Wat kun je doen tegen een winterdepressie?

> Ga de deur uit!

Heb jij klachten die horen bij een winterdepressie? Ga dan ook in de winter overdag naar buiten. Streef ernaar om elke dag minimaal een half uur buiten te zijn. Het is belangrijk om voldoende daglicht binnen te krijgen in verband met de aanmaak van vitamine D. Een gebrek hieraan kan voor klachten zorgen die lijken op een depressie. Daarnaast is daglicht van belang voor het goed functioneren van je biologische klok.

> Zoek meer licht op

Lichttherapie is ook iets dat hierbij kan helpen. Dit is een behandeling waarbij je wordt blootgesteld aan intensief licht. Het licht is veel feller dan normaal kunstlicht, maar niet zo fel als op een zomerse dag buiten. Lichttherapie is bij de meeste mensen met een winterdepressie effectief en is gemakkelijk te ondergaan.

> Wees extra dankbaar

Een simpele oefening die kan helpen tegen een sombere stemming en gevoelens van waardeloosheid is de ‘dankbaarheidsoefening’. De bedoeling is dat je elke dag drie dingen opschrijft waar je dankbaar voor bent. Dit hoeven geen grootse, meeslepende dingen te zijn, maar het gaat juist om de kleine dingen in je leven. Je kunt denken aan een leuk gesprekje met een collega of vriend. De mooie kleur van de lucht die je plotseling opmerkt, iets eten dat je lekker vindt, een interessant artikel of grappig krantenbericht lezen en ga zo maar door. Door dit elke dag te doen, verleg je de focus naar het positieve in je leven en dit heeft een gunstig effect op je stemming en je zelfbeeld.

> Praat erover

Tot slot, aarzel niet om met je huisarts te overleggen als je klachten te ernstig worden of als je denkt dat je professionele hulp kunt gebruiken.

Succes allemaal met de winter!

Geschreven op 15 december.

Marieke werkt sinds 2015 met veel plezier als GZ-psycholoog bij Dokter Bosman Utrecht. Hier behandelt ze volwassenen met diverse problematiek, zoals depressie, angst, ADHD en autisme.

 

Lees meer over depressies in ons depressie dossier.