“Wij komen niet voor een stempel”, horen we ouders vaak zeggen. Vaak aarzelen ze bij het aangaan van een psychodiagnostisch onderzoek. Logisch, als het gaat om het welzijn van je kind, is het vanzelfsprekend om voorzichtig te zijn. Voorzichtig in het aannemen van bevindingen van anderen, personen die je kind veel minder goed kennen. En voorzichtig in het accepteren van een conclusie die je kind de rest van het leven met zich meedraagt.

Het lijkt wel een hype

Dokter Bosman heeft niets met termen als ‘label’ of ‘stempel’. Dat is niet alleen gevormd door stigmatisering, maar ook door uitspraken als: ‘het lijkt wel een hype’ of ‘er worden te snelle en gemakkelijke conclusies getrokken’.

Regelmatig verbazen mensen zich erover dat het aantal diagnoses zoals ADHD en autisme aanzienlijk groeit. Heel verklaarbaar als je rekening houdt met het doorontwikkelen van de wetenschap enerzijds en het stellen van veel hogere eisen aan de hedendaagse maatschappij anderzijds. En dan hebben we het niet eens over de snelheid, prikkels en reuring die onze samenleving vandaag de dag kenmerken. Kortom, ingrediënten waardoor je in het dagelijks leven sneller vastloopt.

Anekdotes

Anekdotes die we vaak horen en die zorgen voor veel machteloosheid, frustratie, afkeuring, angst en verdriet, zijn:

Moeder van Rik: “Bij een kleine aanleiding wordt Rik woedend. Hij wordt nauwelijks rustig en laat zich niet troosten. Ik heb geen idee meer wat ik moet doen.”

Vader van Nina: “Het begint al bij binnenkomst, ze weigert haar jas op te hangen en tas uit te pakken. Als we haar vragen haar kamer op te ruimen, is het na een uur nog steeds één grote bende. We beginnen het zat te worden dat ze nooit eens doet wat haar gevraagd wordt.”

Moeder van Bob: “Hij gedraagt zich soms zo raar. Hij gaat zomaar kinderen in de rug prikken of tackelt iemand uit het niets. Correctie doet hem niks. Het doet me pijn te zien dat hij buiten de groep valt, hij maakt het er alleen zelf naar.”

Uiteindelijk gaat het niet om de problematiek en de naam van de problematiek. Het gaat vooral om de manier ‘hoe’ je hiermee omgaat. Wij gaan samen met de ouders op zoek naar wat er onder het gedrag zit.

Autisme en ADHD

Vaak merken we dat de problemen niet alleen in psychologie liggen, gevormd door kind- en omgevingsfactoren, maar dat er een andere manier van informatieverwerking in de hersenen is. Bij autisme en ADHD is bijvoorbeeld bekend dat problemen met de zintuiglijke informatieverwerking, centrale coherentie (samenhang zien), Theory of Mind (inzicht in jezelf en anderen) en executieve functies (waaronder: impulsbeheersing, flexibiliteit, werkgeheugen, concentratie, planning, emotieregulatie) een grote rol spelen.

Als we dat vertalen naar de eerder genoemde anekdotes, dan zou de ondertiteling er als volgt uitzien:

Moeder van Rik: “Als Rik zich boos uit, wil dat eigenlijk zeggen dat hij gestrest is of soms in paniek. Ik probeer boosheid meer voor te zijn door de dagen gestructureerd, rustig en voorspelbaar te laten verlopen, met weinig wisselingen of veranderingen.”

Vader van Nina: “Voor ons is nu duidelijk dat dagelijkse routines moeilijk inslijten bij Nina. Ze heeft een visuele geheugensteun nodig om zich te herinneren aan de stappen die ze moet uitvoeren bij thuiskomst (jas ophangen, schoenen opbergen, etc.). Bij het opruimen van haar kamer weten we nu dat het een te grote en onoverzichtelijke opdracht voor haar is, waardoor ze begeleiding nodig heeft bij de verschillende stappen die ze moet zetten.”

Moeder van Bob: “Bob doet niet bewust vervelend tegen de ander, hij weet gewoon niet wat normaal gedrag is of hoe hij zich normaal gedragen kan. Hij heeft het niet nodig om zijn gedrag af te keuren, hij heeft vooral nodig om te horen en te zien wat hij wél kan doen om contact te maken.”

Deze anekdotes laten zien dat een andere kijk, een kijk vanuit een stoornis, ervoor zorgt dat de oplossing in een hele andere hoek gezocht wordt dan in de eerste instantie aannemelijk is.

Inzicht, overwinning en tevredenheid..!

Een diagnose kan als hulpmiddel dienen om een scala aan gedragingen te begrijpen, puur vanuit de oorsprong van een stoornis. Dit maakt dat je je kind op meerdere ontwikkelingsgebieden beter leert ‘lezen’. Naast het gegeven dat ouders zich vrijwel altijd kunnen vinden in de gestelde diagnose, zorgt het er voornamelijk voor dat ze er lering uit trekken.

We vragen om meer begrip over en voor problemen. Begrip in de vorm van ‘kennis’, waardoor ook begrip in de vorm van ‘acceptatie’ mogelijk wordt. Met als doel machteloosheid, frustratie en onzekerheid meer te laten plaatsmaken voor inzicht, overwinning en tevredenheid..!”