De vakanties staan voor de deur en voor velen komt de vliegangst weer om de hoek kijken. Angst is meestal nuttig. Maar in een vliegtuig heb je er niks aan. Heb jij vliegangst? Dankzij deze vijf tips bespaar je jezelf 1.750 autokilometers naar bijvoorbeeld de Italiaanse Riviera.

Vliegangst begint in de gate.

In de gate begint het gelazer. Het liefst zou je omkeren. Toch loop je de slurf in. Je mompelt wat tegen de stewardess, maar ziet niet eens hoe mooi ze is. Als verdoofd zoek je je plaats in het stampvolle toestel. De motoren worden gestart. Met het zweet in de handen probeer je je te concentreren op je tijdschrift. De letters dansen. Geen idee wat er staat. Dan sluit de stewardess de deur. Dan besef je: ik kan er niet meer uit. Verstijfd zit je in je stoel. Tijdens de start slaat je hart op hol. Je bent benauwd, denkt dat je dood gaat of gek wordt. En je moet nog anderhalf uur… Herken je dit feest? Ruim een derde van alle Nederlandse mannen heeft last van vliegangst. Jaarlijks besluiten tientallen mensen op Schiphol om niet de gate in te gaan. Dat hoeft niet.

Volgens de Amerikaanse angstpsycholoog dr. Reid Wilson, bedenker van een wereldwijd overgenomen vliegangst bestrijdingsprogramma, is paniek in het vliegtuig namelijk een normale fysieke reactie op verkeerd geïnterpreteerde signalen. Volg onderstaande vijf tips en tien tegen één dat je straks relaxed de zon tegemoet vliegt.

Vliegangst tips!

Tip 1: Vertrouw de luchtvaartmaatschappij

Ongeveer de helft van alle mensen met vliegangst denkt al of niet onbewust dat vliegen riskant is. De kleinste kans dat je iets overkomt, heb je aan boord van een verkeersvliegtuig. Als je je hele leven zou doorbrengen in een vliegtuig, zou je risico op een gewelddadige dood (ongelukken etc) tot bijna nul dalen. Laat de volgende onweerlegbare feiten goed tot je doordringen:

• De kosten en moeite om een vlieger op te leiden zijn vergelijkbaar met die van het opleiden van een chirurg.
• Een verkeersvliegtuig zit letterlijk vol met back-up systemen en kan zelfs zonder stuwkracht uitstekend landen (zelfs op de Hudson rivier)
• Bij een bepaalde snelheid moet een vliegtuig vliegen, zoals een schip móét drijven. Zolang het toestel voldoende vaart heeft, is neerstorten fysiek onmogelijk.
• Turbulentie is voor een vliegtuig wat golven zijn voor een schip: het natuurlijke element. Het stijgt of daalt in een verticaal bewegende luchtmassa, that’s all.
• Een vliegtuig maakt voortdurend geluiden. Die zijn altijd functioneel.

Tip 2: Verwelkom negatieve sensaties

Dit is de moeilijkste, maar ook de belangrijkste stap op weg naar angst vrij vliegen. Het is volkomen tegen je natuur – je wilt immers van die rot-angst af – maar wel het enige dat werkt. Vechten tegen paniek is namelijk bij voorbaat een verloren zaak. Het primitieve, ‘alarm’ schreeuwende limbische systeem is niet voor rede vatbaar. Hoe harder je roept dat het nare gevoel weg moet gaan, hoe steviger het je in zijn greep neemt. Reid Wilson stelt voor precies het omgekeerde te doen. Verwelkom de symptomen van je angst. Boek een vlucht en ga ervoor. Oké, je háát dit. Maar ga door de douane, ga door de slurf, ga zitten. Laat je hartslag maar oplopen, je hart is jong en sterk. Laat het zweet maar stromen. Denk niet ‘ik verdraag dit niet, dit moet nú ophouden’, maar moedig je symptomen aan. Kijk hoe ver je je hartslag kunt opstuwen. Als je dat echt met volle overgave doet, vindt de paniek er niks meer aan en zul je tot je stomme verbazing merken dat je rustiger wordt.

Tip 3: Adem!

Ademen gaat toch zeker vanzelf? Zeker. Maar als je angstig of in paniek bent, verandert je ademhalingspatroon. In plaats van diep en rustig, adem je snel en oppervlakkig. Tenzij je fysiek in actie komt – en dat is in het vliegtuig minder praktisch – gaat dat gepaard met sensaties als duizeligheid, benauwdheid, tintelingen in je handen en rond je mond, pijn op de borst… allemaal signalen die de paniek nog versterken. De ademhaling reflecteert slechts de toestand van het autonome zenuwstelsel. En dat is paniek. De het ‘gaspedaal’ dat je klaar maakt om te vechten of te vluchten, staat op max. Het goede nieuws is dat de ‘rem’ die je weer kalm maakt, kunt activeren met een rustige buikademhaling. Je moet wel even geduld hebben.

Tip 4: Ontspan

Als je er in slaagt je spieren te ontspannen, neemt je angst per definitie af. Gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ook hier adviseert professor Wilson het principe van de paradox. Voer je spierspanning eerst bewust op, dan volgt automatisch ontspanning. Doe de 10 seconden leuninggreep:

• Knijp met je handen in de stoelleuning en span al je armspieren zo krachtig mogelijk aan. Span ook je buikspieren.
• Hou de greep 10 seconden vast, terwijl je rustig door ademt.
• Laat los en doe 1 bewuste buikademhaling
• Herhaal deze cyclus drie of meer keer.
• Doe een ‘cooling down’ door je armen losjes te laten bungelen.

Tip 5: Werk je eigen flight checklist af

Piloten werken hun checklist af voor de start. je kunt ook je eigen checklist afwerken. Voor en tijdens de vlucht kun je een aantal kleine dingen doen om gedurende de vlucht stressbestendiger te zijn. Drink voorafgaand aan en tijdens de vlucht geen cafeïnehoudende dranken en eet geen suikerhoudende waren. Zowel cafeïne als suiker stimuleren de afgifte van stresshormonen en kunnen leiden tot bloedsuikerschommelingen. Drink wat meer water dan normaal; de lucht aan boord is tamelijk droog. Gebruik voor en tijdens de vlucht geen alcohol. Meestal werkt alcohol angstdempend, maar het kan ook angstaanvallen uitlokken, die dan extra heftig zijn.

Concentratie en angst zijn onverenigbaar. Met andere woorden, als het je lukt om ergens op te focussen, ben je automatisch rustig. Forceren werkt echter averechts. Vertrek op tijd naar Schiphol, zodat je niet hoeft te haasten. Ook handig om op tijd je vlucht te halen. Ga vroeg door de douane en geniet van het hectische luchthavenbedrijf. Als je op weg bent naar iets leuks, visualiseer dan je aankomst en verblijf. Vecht niet tegen nare gedachten, maar wuif ze weg. Doe zodra je zit wat ontspanningsoefeningen, praat met je buren en observeer hoe anderen aan boord komen.

Toch last houden van Vliegangst?

Het kan zijn dat je vliegangst hardnekkig is. Dan kan een behandeling door een psycholoog je verder helpen. Neem altijd eerst contact op met je huisarts en vraag om een verwijzing. Of neem contact met Dokter Bosman op. Bel 088 – 226 76 26.