“Wij willen graag onderzoek naar autisme” staat op het aanmeldformulier van mijn intake met een 15 jarig meisje. In de wachtkamer zit een leuke puber meid, beetje excentriek met gekleurd haar, maar verder weinig opvallend. Ze kletst wat met haar ouders en reageert adequaat als ik haar naam zeg.

Onderzoek autisme spectrum stoornis (ASS)

Er schiet nog even door mijn hoofd: “onderzoek naar ASS”. Bij het intake vertellen ouders waar ze met hun dochter tegen aan lopen. Hun dochter kan het goed verwoorden, ze heeft wel een klein beetje iets opvallend. Ze lacht net wat overdreven, komt soms wat hard over en neigt naar zwart-wit denken. We besluiten uiteindelijk toch naar onderzoek naar ASS.

Autisme bij meisjes uit zich anders

De diagnose autisme wordt vaak gezien als een diagnose die erg beschreven is vanuit jongensgedrag. In de DSM 5 wordt autisme beschreven als autisme spectrum stoornis (ASS) en wordt gekenmerkt door kwalitatieve beperkingen in de sociaal-emotionele ontwikkeling, beperkte en/of stereotiepe gedragingen, zintuiglijke onder/overgevoeligheden, problemen in de communicatie en fantasie(spel). In de praktijk uit dit zich vaak bij jongens en meisjes anders.

Er wordt geacht dat meisjes toch sociaal gevoeliger zijn en van jongs af aan meer gemotiveerd worden voor sociaal spel. Mogelijk dat ouders ook bij meisjes eerder aansturen op gedrag waar bij jongens sociaal ongepast gedrag eerder wordt gelabeld als “het is een jongen”.

Op tijd herkennen belangrijk

Vroegtijdige herkenning van ASS of kenmerken van ASS is belangrijk zodat er gericht hulp geboden kan worden en er toch zaken aangeleerd of verbeterd kunnen worden en een verdere vertraging van de ontwikkeling mogelijk tegengegaan kan worden. Tevens leren kinderen met ASS anders door een andere informatieverwerking waardoor programma’s voor kinderen zonder ASS (zoals bepaalde sociaal vaardigheids- of weerbaarheidstrainingen op school) minder effectief zijn.

Meisjes met ASS herkennen

Bij meisjes met ASS, zeker wanneer er sprake is van een goede intelligentie, kan het moeilijker zijn om te herkennen doordat zij veel meer compenserende of verbloemende vaardigheden hebben. Meisjes vallen dus veel minder op. Maar waar kun je dan het meisje met ASS aan herkennen? Net als jongens hebben zij dezelfde beperkingen qua sociaal inzicht, moeite met de emotieregulatie, moeite met de theory of mind (o.a. verplaatsen in anderen) en de centrale coherentie (geheel i.p.v. de losse details zien).

In het sociaal contact kunnen ze of juist dwingend en claimend zijn of juist heel naïef en lief. Ze imiteren veelal andere kinderen. Meisjes met ASS proberen vaak wel contact te leggen en vriendschappen te maken, maar doen dit wat onhandig of ze kunnen het niet vasthouden. Ze hebben vaak 1 of 2 hele goede vriendschappen in plaats van een groepje vriendinnen. Deze meisjes kunnen ook heel creatief zijn en ze zijn vaak wel gefixeerd op bepaalde interesses maar die zijn minder opvallend. Overdreven interesse in katten of paarden wordt vaak gezien.

Pubertijd

In de puberteit ontwikkelen meisjes met ASS juist sneller internaliserende problemen (in tegenstelling tot jongens die meer externaliserend gedrag laten zien), kunnen uitvallen in het onderwijs, en moeite met planning, reflectie en het tempo in het voortgezet onderwijs. Deze meisjes kunnen overaangepast overkomen en thuis enorm hun boosheid en frustraties eruit gooien. Passend bij deze ontwikkelingsfase is de wens om niet anders te zijn, maar deze meisjes voelen zich juist extreem anders.

Gehoord voelen

Terugkomend op het intake en het onderzoek. Er bleek overduidelijk aanwijzingen voor ASS. Cliënte heeft zich enorm gesteund gevoeld om eindelijk de erkenning te krijgen dat ze anders is en het sociale stuk gewoon moeilijk vindt. Ook ouders voelen zich gehoord. Samen met ouders en cliënt kon er samen bekeken worden hoe haar autisme eruit ziet, want elk individu met ASS is anders!

Moniek is breed georiënteerd op diverse psychiatrische problemen. Zij doet zowel diagnostiek als behandeling van kinderen bij Dokter Bosman.

Lees meer in ons dossier autisme.