Hoera, de zon schijnt! Tijd om naar buiten te gaan, tijd om een lekker stuk te lopen of te fietsen, met mensen af te spreken, te sporten en ga zo maar door. De zomer staat voor mij garant voor een actieve en sociale periode waarin ik net nog wat vrolijker ben dan in de rest van het jaar. Ik vind het dan ook altijd jammer als het einde van de zomer weer in zicht is en de dagen weer korter worden. Ruim een half jaar geleden schreef ik een stukje over een winterdepressie. Dit is iets dat relatief vaak voorkomt en wat ik ook regelmatig tegenkom bij de cliënten die ik bij Dokter Bosman begeleid. Zo rapporteren deze cliënten onder andere dat hun stemming in de winter verslechtert en dat het ze meer moeite kost om actief te blijven.

Zomerdepressie is minder bekend

Je hebt echter ook mensen waarbij de depressieve klachten juist ontstaan of verergeren in de zomer. Dit fenomeen wordt (je raadt het al) een zomerdepressie genoemd. Het komt een stuk minder vaak voor dan een depressie in de winter en er is een ook stuk minder over bekend. Ter vergelijking; Google geeft 11:000 resultaten na de zoekopdracht zomerdepressie en 400.000 resultaten na de zoekopdracht winterdepressie.

Volgens het Fonds Psychische Gezondheid heeft in Nederland ongeveer 0,1% van de mensen last van een zomerdepressie. Dit zijn zo’n 17.000 mensen. Daarnaast heeft 1 op de 300 mensen last van een lichtere variant van de zomerdepressie, de ‘zomerdip’. De kenmerken van een zomerdepressie zijn in principe hetzelfde als die van andere depressies. Wat voor mensen met een zomerdepressie echter extra moeilijk is, is dat ze vaak op onbegrip uit de omgeving stuiten. De meerderheid van de mensen houdt juist van de zomer en kan zich moeilijk inleven in iemand die de zomer het liefste overslaat.

Oorzaken van een zomerdepressie

Er is nog niet veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van een zomerdepressie. Toch zijn er een aantal factoren die ermee lijken samen te hangen. In de zomer is het langer licht en ‘s nachts is het warmer. Dit zorgt er bij sommige mensen voor dat ze slechter in slaap komen en hierdoor maken ze kortere nachten. Slaaptekort kan vervolgens de stemming negatief beïnvloeden.

Een andere factor heeft te maken met iemands sociale omgeving. Mensen die weinig sociale contacten hebben en zich eenzaam voelen, worden in de zomer extra geconfronteerd met dit gemis omdat iedereen actiever en blijer lijkt te worden, behalve zij. Dit geldt nog extra voor eenzame ouderen als hun kinderen op vakantie gaan en zij alleen achter blijven.

Ook van invloed is hoe iemand over zichzelf en in het bijzonder over zijn of haar lichaam denkt. Voor mensen met een negatief lichaamsbeeld is de zomer moeilijk omdat er over het algemeen kleding wordt gedragen die meer van het lichaam laat zien. De onzekerheid over hun lichaam wordt hierdoor versterkt en dit kan ervoor zorgen dat ze liever binnen blijven en passiever worden. Dit heeft vervolgens weer een negatief effect op de stemming.

Mensen die snel overprikkeld zijn, hebben het in de zomer ook moeilijker. Het is namelijk overal drukker en dit kan het naar buiten gaan en het ondernemen van activiteiten belemmeren. En dit is nou juist belangrijk ter voorkoming van sombere gevoelens. Ook het fellere daglicht en de grotere hoeveelheid zonuren kunnen als overprikkeling worden ervaren.

Wat kun je er tegen doen?

Net zoals bij een ‘gewone’ depressie en een winterdepressie is het bij een zomerdepressie ook belangrijk om je klachten serieus te nemen. Probeer in bepaalde mate (sociaal) actief te blijven en laat mensen om je heen weten hoe het met je gaat. Daarnaast is het belangrijk om je bewust te zijn van de invloed van je gedachten op je gevoel. Als je je de hele dag laat meeslepen door je negatieve gedachten zal je somberheid hierdoor toenemen. Bij mensen die een psychologische behandeling volgen voor hun depressieve klachten krijgt dit aspect veel aandacht in de therapie. Je leert je negatieve gedachtepatronen herkennen en ombuigen naar meer neutralere gedachten.

Ook kan iedereen baat hebben bij het aanleggen van een voorraadje ‘helpende gedachten’. Dit is overigens iets dat al sinds mensenheugenis gedaan wordt. Denk maar aan de befaamde tegeltjeswijsheden. Ter inspiratie (en om het laatste restje van de zomer door te komen) volgen hier een paar persoonlijke favorieten:

• Zie wat je hebt, niet wat je mist
• Doe meer van wat je gelukkig maakt
• Er is geen weg naar geluk, geluk is de weg
• je krijgt geen stress omdat je niet perfect bent, je krijgt stress omdat je perfect wilt zijn
• Je hebt een mate van donkerheid nodig om de sterren te kunnen zien
• De mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest.

 

Marieke werkt sinds 2015 met veel plezier als GZ-psycholoog bij Dokter Bosman Utrecht. Hier behandelt ze volwassenen met diverse problematiek, zoals depressie, angst, ADHD en autisme.

Lees meer over depressies in ons depressie dossier.