Sekse-, gender- of geaardheidproblematiek in combinatie met autisme zorgt voor onnodig psychisch leed. Dit blijkt uit een rapport Nederlandse Autisme Register (NAR).

Hieruit blijkt dat mensen met autisme bovengemiddeld vaak bi- of homoseksueel zijn. Daarbij blijkt dat zowel mannen als vrouwen met autisme vaker last hebben van genderdysoforie; het gevoel in het verkeerde lichaam te zitten. Het gevolg is dat zij oplopen tegen de stigma’s van autisme en die van geaardheid of gender.

Gevolgen seksuele voorkeur onderkennen

Het is cruciaal om de gevolgen van de combinatie van autisme met seksuele voorkeuren of genderdysforie te onderkennen. Dit vereist allereerst onderzoek naar de onderzaken. Vervolgens is het zaak het probleem van destigmatisering en diagnostisering constructief aan te pakken, want we kunnen veel leed voorkomen. Het rapport geeft ook opmerkelijke uitkomsten over de verhouding tussen mannen en vrouwen met autisme. Autisme wordt, zo blijkt, bij vrouwen pas op late leeftijd ontdekt, met gevolgen van dien.

Bi-of homoseksueel autisme

Uit de laatste cijfers van het CBS blijkt dat zeven procent van de Nederlandse mannen zich bi- of homoseksueel noemt. Daartegenover staat een percentage van zes procent onder vrouwen. Uit de cijfers van het NAR blijkt dat onder mannen met autisme 16 procent bi- of homoseksueel is.

Onder vrouwen is dit 23 procent. Daarnaast hebben mensen met autisme vaker dan gemiddeld last van genderdysforie, de wens om van het andere geslacht te zijn. Elf procent van de vrouwen en vier procent van de mannen met autisme zegt zich deels vrouw en deels man te voelen. Volgens de laatste schatting van het CBS is dit percentage onder de gemiddelde Nederlander tussen 0,1 en 0,5 procent.

De oorzaak van deze significante verschillen is moeilijk vast te stellen. “Inmiddels wordt er onderzoek naar gedaan”, zegt Lieke van Dijk, gz-psycholoog bij het Autisme Kenniscentrum van Dokter Bosman. “De oorzaak kan biologisch zijn, maar ook culturele factoren kunnen van invloed zijn. Maar of dat echt zo is? Het zijn alleen maar theorieën, bewijzen zijn die nog niet.”

Worsteling met seksuele geaardheid, geslacht en gender

“Mensen met autisme hebben vaker dan gemiddeld een andere kijk op seksualiteit, gender, liefde en relaties”, volgens Lieke van Dijk. “Zo hebben ze ook vaker niet de behoefte in een relatie te zitten. Dit betekent niet dat ze zich vrijer voelen. Het uit de kast komen of openlijk ‘anders zijn’ is voor hen extreem moeilijk en confronterend.” De problemen stapelen zich als het ware op: “Mensen met autisme vechten ten eerste tegen de stigma’s die kleven aan autisme en vervolgens tegen de verwachtingen die de maatschappij hen oplegt ten opzichte van hun geaardheid en relaties.”  

Blinde vlek bij vrouwen

Onder jeugd tot 18 jaar is de verdeling van mensen van mensen met autisme onevenredig: 19 procent is vrouw en 81 procent man.  Vanaf 18 jaar verschuiven de percentages. Dan is maar liefst 52 procent vrouw en slechts 48 procent man. De verklaring daarvoor is dat de diagnose autisme bij vrouwen pas op latere leeftijd wordt geconstateerd.

Autisme is bij vrouwen moeilijker vast te stellen dan bij mannen, onder andere doordat ze eerder sociaal geaccepteerd gedrag vertonen. Over het algemeen hebben mensen met autisme moeite met de zogeheten Theory of Mind. Dat betekent dat ze zich moeilijk in anderen kunnen verplaatsen en dat ze bedoelingen, gedachten of gevoelens minder goed begrijpen.

Een autistische man voelt bijvoorbeeld niet automatisch aan dat hij een arm om zijn vrouw heen moet slaan als zij tranen in haar ogen heeft. Maar met therapie kan hij dat wel aanleren. Vrouwen met autisme hebben dit soort gedrag vaak zelf al aangeleerd, onder andere door biologische of culturele factoren. Ze snappen de sociale ‘regels’ beter. Dat betekent echter niet dat ze ook beter functioneren.

Grote gevolgen

Bij vrouwen leidt dit bijvoorbeeld tot somberheid of angst. Vaak zien we dat autisme dan op latere leeftijd aan het licht komt, veelal bij hoogopgeleide en intelligente vrouwen die al wel hulp hebben gezocht maar niet de juiste diagnose hebben gekregen. Met nadelige gevolgen voor de betreffende cliënten. Volgens Dokter Bosman is het tijdig stellen van (de juiste) diagnose cruciaal om te voorkomen dat vrouwen later in hun leven ‘vastlopen’ met autisme als onderliggende oorzaak.

Contact

Wil je meer weten over autisme? Lees dan ons dossier. Voor een vermoeden van Autisme Spectrumstoornis kun je contact opnemen met het Autisme Kenniscentrum. We vinden het belangrijk om de bevindingen van wetenschappelijk onderzoek over kwaliteit van leven bij ASS in de praktijk toe te passen. Zij zijn er voor volwassenen vanaf 18 jaar met (een vermoeden van) een autisme spectrumstoornis (ASS). Bel 088 226 76 26 of mail ons.