Er zijn aanwijzingen dat mindfulness helpt bij klachten als depressie, angst en stress, maar die staan niet in verhouding tot de omvang van de hype rondom het fenomeen.

Er is meer onderzoek nodig naar de positieve en negatieve effecten van mindfulness zeggen 15 wetenschappers,  in het tijdschrift Perspectives on Psychological Science.

Mindfullness als behandelmethode

Mindfulness staat voor open en bewust aanwezig zijn in het huidige moment. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat mindfulness staat voor het helemaal wakker zijn en zonder (voor)oordeel kunnen waarnemen wat er in het hier-en-nu plaatsvindt. Dit klinkt simpel, maar blijkt in de praktijk niet zo gemakkelijk. Vaak krijgen we zaken maar half mee en doen we (te)veel op de automatische piloot. Hierdoor reageren we op een manier op onze omgeving, waar we zelf en ook onze omgeving, last van hebben.

Mindfulness is ook je openen voor wat er echt speelt, ook in jezelf. Als je open aandacht hebt voor je binnenwereld, ga je na verloop van tijd voelen wat je eigenlijk wilt in je leven. Je gaat min of meer luisteren naar de stem van je hart. Dit klinkt misschien wat zweverig. Maar het gaat hier eigenlijk alleen maar om het vermogen om te voelen wat je echt wilt, te voelen wat je echt gelukkig maakt. Dit klinkt simpel, maar vaak is ‘de stem van ons verstand’ zo luid dat we niet horen wat we eigenlijk diep van binnen weten.

Niet-oordelen

Misschien wel het moeilijkste onderdeel van mindfulness is het niet-oordelen: iets waarnemen zonder er meteen een etiket op te plakken of het te waarderen. We vinden iets prettig of vervelend, goed of fout. In een flits hebben we ons oordeel klaar zonder dat we ons daarvan bewust zijn. En vanuit dat oordeel zien we alleen nog dat wat ons oordeel verstevigt.

Niet-oordelen vergemakkelijkt acceptatie. In ieders leven zijn er een aantal vervelende zaken die men niet (meteen) kan veranderen. Per definitie is het dus handig om hiermee te leren leven. Met name bij pijn en stress is acceptatie moeilijk en blijft er vaak veel verzet. Het leren om niet te oordelen over je ervaringen geeft ruimte om nieuwe dingen te ervaren. Om te kunnen genieten van kleine dingen in je leven, ondanks het feit dat er grote problemen spelen. Mindfulness gaat dan eigenlijk ook over het leren “Ja” te zeggen tegen het leven.

Mindfulness wordt in verschillende landen erkend als behandelmethode voor depressie. In Nederland vergoeden sommige verzekeraars het vanuit een aanvullend pakket.

Negatieve effecten mindfulness

De wetenschappers waarschuwen in hun artikel dat er te weinig aandacht is voor mogelijke negatieve effecten van meditatie en mindfulness. Sommige klachten kunnen verslechteren door meditatie, met name bij psychische aandoeningen zoals schizofrenie en depressie, zeker als de oefening niet speciaal voor die aandoeningen ontwikkeld is. De auteurs vonden meer dan twintig gevallen in de wetenschappelijke literatuur waarin meditatie zulke ernstige gevolgen had – waaronder psychosen, paniekaanvallen en herbelevingen van traumatische herinneringen – dat er een behandeling of medische hulp nodig was.

Zodra je afdaalt in de verborgen delen van je geest kunnen er dingen naar boven komen waar je niet altijd mee om weet te gaan. In Boeddhistische tradities, de oorsprong van moderne mindfulness-varianten, is bekend dat meditatie heel heftig kan zijn, en er is ook steeds meer wetenschappelijke aandacht voor mogelijke negatieve effecten. Desalniettemin monitoren slechts 25 procent van de meditatie-onderzoeken die sinds 2015 gedaan werden de mogelijke negatieve effecten ervan.

Meer weten?

Door middel van een korte zelftest kun je binnen 2 minuten ontdekken hoe mindful jij in het leven staat. Hoe mindful ben jij in het maken van dagelijkse keuzes en is er misschien ruimte voor verbetering? Let op: Deze test is indicatief en kan nooit een professioneel consult vervangen. Bel ons 088 226 76 26 of mail ons.

Bron:tijdschrift Perspectives on Psychological Science.